W roku 1927 na placu przed nowo postawionym budynkiem po drugiej stronie sokolni, postawiono wysoką kolumnę zwieńczoną figurą św. Wawrzyńca – patrona fary słupeckiej. [1]
Uroczystość odbyła się 10 sierpnia 1927r. z udziałem burmistrza Tadeusza Parysa, wiceburmistrza Stanisława Węglińskiego, radnych magistratu i starostwa oraz mieszkańców Słupcy.
Poświęcił kolumnę ks. proboszcz Franciszek Szczygłowski. W 1935r. kolumna z postacią świętego przeniesiona została niedaleko przed budynek Przytułku. W uroczystości wziął udział ks. Franciszek Buchalski, burmistrz Jan Czajewicz i Słupczanie.
Niemcy w czasie okupacji kolumnę zniszczyli, figura choć uszkodzona przetrwała wojnę. Była przechowywana w drewnianym kościółku św. Leonarda skąd wróciła do kościoła św. Wawrzyńca.
Podczas I Odpustowego Spotkania w dniu 10 sierpnia 1999r. została przywieziona do Muzeum Regionalnego na wystawę.
W 2002r. figura wróciła na pierwotne miejsce. Pomysł ten i jego realizacja jest zasługą Michała Czerniaka ze Słupcy wspieranego przez ks. Wojciecha Kochańskiego – proboszcza parafii i za przyzwoleniem kierownictwa Gazety Słupeckiej figura została 9 sierpnia 2002r. umieszczona na południowej elewacji budynku Gazety Słupieckiej. W dniu 10 sierpnia 2002r. biskup ordynariusz ks. Bronisław Dembowski, w obecności burmistrza Jerzego Mikołajewskiego, wicestarosty Kazimierza Kaźmierczaka, Słupczan, ks. proboszcza Wojciecha Kochańskiego, poświęcił figurę. Po 75 latach św. Wawrzyniec znowu spogląda na miasto. Restaurację figury przeprowadził Michał Czerniak, elementy kraty, montaż na ścianie i konstrukcję wykonał Andrzej Król, pomagali: Henryk Bąkowski, Feliks Włodarczyk, Państwowa Straż Pożarna w Słupcy.
U burmistrza Słupcy Michała Pyrzyka 15 maja 2007r. odbyło się spotkanie związane z przywróceniem kolumny ze św. Wawrzyńcem. Prezes Słupeckiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Jan Maciej Nowacki podczas obrad, zaproponował umieszczenie kolumny na skwerku przed budynkiem ksiąg wieczystych (na drugim historycznym miejscem gdzie stała kolumna), Maciej Fiszer proponował ustawienie na Plac Bohaterów Warszawy – dawny Mały Rynek, ks. Józef Warga, proboszcz, proponował umieszczenie kolumny na dawnym miejscu na narożniku ulic Armii Krajowej i Traugutta. Zebrani na apel – Macieja Nowackiego i Władysława Szymańskiego – postanowili: gdzie powinna stać kolumna wpierw wypowiedzą się architekt i służby drogowe. W spotkaniu wzięli udział: Ireneusz Bąkowski – inicjator przedsięwzięcia, Władysław Filipczak, Maciej Fiszer, Wiesław Lech, Anna Leońska, Jan Maciej Nowacki, Tadeusz Nowakowski, Władysław Szymański, ks. Józef Warga – proboszcz, Tadeusz Wiśniewski, i gospodarz spotkania Michał Pyrzyk. Fundusze na kolumnę będą pochodziły od darczyńców.
W 80 rocznicę w dniu 18 sierpnia 2007r. Postawienia kolumny, po uroczystej Mszy Świętej sprawowanej z okazji jubileuszu 35-lecia Rodzinnego Ogrodu Działkowego Róża w Słupcy, 35-lecia Mostostalu i 105-lecia Banku Spółdzielczego w Słupcy, uczestnicy nabożeństwa na czele z Orkiestrą Dętą OSP w Słupcy, przeszli na skrzyżowanie ulic Traugutta i Tysiąclecia, gdzie odbyło się wmurowanie aktu erekcyjnego pod kolumnę św. Wawrzyńca. Akt erekcyjny sporządzony został przez Michała Czerniaka i odczytany wobec wszystkich uczestników – światów podniosłej uroczystości. Został symbolicznie wmurowany przez: Michała Pyrzyka – burmistrza miasta, Mariusza Rogę – starostę słupeckiego, ks. Józefa Wargę – proboszcza parafii św. Wawrzyńca, Eugeniusza Grzeszczaka i Tadeusza Tomaszewskiego – Posłów na Sejm RP, Andrzeja Szymkowiaka – przewodniczącego Rady Miasta, Lidię Dobersztyn – Prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Słupcy, Jacka Bartkowiaka – Redaktora Naczelnego Gazety Słupeckiej, Ireneusza Bąkowskiego – Prezesa Rodzinnego Ogrodu Działkowego oraz Annę Leońską, Jerzego Wdowczyka i Zenona Zdrojewskiego, Andrzeja Króla – słupeckiego rzemieślnika oraz Michała Czerniaka – kustosza Muzeum Regionalnego w Pyzdrach.
Głównym koordynatorem działań odbudowy kolumny zajmą się władze miasta Słupcy.
Rada Miasta Słupcy 25 września 2008r. podjęła Uchwałę Nr XXVII/135 /08 dotyczącą umieszczenia historycznej figury św. Wawrzyńca na wzniesionej w tym celu kolumnie: „W celu umożliwienia powrotu figury św. Wawrzyńca – patrona miasta Słupcy na miejscu, które w historii zajmował, postanawia się o wzniesieniu w tym celu kolumny usytuowanej przy zbiegu ulic Traugutta i 1000-lecia. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Słupca”.
Autorem projektu kolumny św. Wawrzyńca jest Robert Michał Czerniak, który przeprowadził restaurację figury i jej częściową rekonstrukcję. Projekt techniczny przygotowali: Anna Plesińska, Mieczysław Królak oraz Henryk Maciejewski (Mostostal Słupca). Wykonawstwo kolumny powierzono Mostostalowi Słupca.
Z pomocą słupeckich strażaków 14 maja 2010r. z elewacji budynku Gazety Słupeckiej zdemontowano figurę św. Wawrzyńca a już 13 lipca 2010r. „Stolbud” Mostostal SA Słupca rozpoczął prace związane z fundamentem pod kolumnę.
Firma Józefa Sowackigo ze Strzałkowa wykonała betonowy cokół, który granitem obłożyła firma kamieniarska Zbigniewa Górnego ze Słupcy.
5 sierpnia 2010r. o godz. 19:12 św. Wawrzyniec stanął na kolumnie.
Historia zatoczyła koło, św. Wawrzyniec Ów umieszczony na kapliczce słupowej w 1927r. powrócił dumnie w 2010r. na kolumnę, by patronować Miastu. Prawnukowie przywrócili Patrona Miastu na jego pierwotne miejsce.
Do Słupcy u zbiegu ulicy Traugutta i Alei Tysiąclecia w 2010 roku powróciła kapliczka słupowa św. Wawrzyńca dziś kolumna z figurą św. Wawrzyńca. [2]
Tekst napisany w oparciu o opracowania Beaty Czerniak, wspomnienia Roberta Czerniaka, homilie arcybiskupa Józefa Kowalczyka Prymasa Polski, wystąpienie burmistrza Michał Pyrzyka, Kronikę Parafialną Parafii Bł. Michała Kozala w Słupcy prowadzoną przez Jadwigę i Władysława Szymańskich.
[1] Fara, miejsce nie tylko kultu, ale także słupeckiej historii opowiadającej o wielkości jej mieszkańców. W dziele Jana Łaskiego, pochodzącego z drugiej połowy XV wieku zatytułowanego Liber Beneficiorum, można znaleźć wzmianki dotyczące wyposażenia świątyni mającej aż 13 ołtarzy, wśród nich ku czci św. Wawrzyńca. W kościele zachowana jest do dnia dzisiejszego XVII-wieczna patena z wygrawerowaną postacią św. Wawrzyńca oraz umieszczony w ołtarzu głównym obraz świętego, odsłaniany w dzień corocznego odpustu.
[2] Z woli Ojca Świętego Benedykta XVI i na mocy dekretu Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów św. Wawrzyniec staje się patronem miasta Słupcy! Decyzja ta została podjęta na prośbę skierowaną do Ojca św. przez arcybiskupa metropolitę gnieźnieńskiego Prymasa Polski Henryka Muszyńskiego, do której zostały dołączone dokumenty wymagane przez Stolicę Apostolską, a mianowicie decyzja Rady Miasta Słupcy z dnia 12 lutego br. (2010), która wyraziła swoją wolę, aby Patronem tego miasta został św. Wawrzyniec. Do tej prośby dołączył się także miejscowy Ksiądz Proboszcz i wspomniany Pasterz kościoła gnieźnieńskiego.
